شتاب دگرگونی‌ها هر روز بر میزان ابهام، عدم قطعیت و پیچیدگی سازمانها می‌افزاید و این امر شایستگی‌های کلیدی اثربخش را دچار تغییر اساسی می‌کند. برای حفظ شایستگی‌های پایدار و همچنین ماندن در دنیای پویا، پیچیده‌ و‌متلاطم، محیط‌های سازمانی جدید نیازمند نیروهای انسانی کارآفرین، مسئولیت پذیر، طالب ابتکار و مشارکتی می باشند. و از آن‌جا که نقش آموزش و پرورش در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور تعیین کننده است و نیروی انسانی متخصص مورد نیاز بخش‌های مختلف توسط این بخش تربیت می‌شوند، تقویت و توسعه این بخش زیربنای توسعه سایر بخش‌ها را به دنبال دارد. در این میان، معلمان از عوامل اصلی و مهم نظام آموزشی کشور به شمار می‌روند و توانمندی آن‌ها بر عملکرد نظام آموزشی تاثیر مستقیم دارد.. لذا پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر توانمندسازی معلمان با تأکید بر آموزه‌های اسلامی صورت پذیرفته است و اهداف جزئی پژوهش عبارتند از: شناسایی عوامل مؤثر بر توانمندسازی معلمان بر اساس آموزه های اسلامی؛ مقایسه تطبیقی این عوامل در اسلام و غرب و ارائه راهکارهایی در راستای تحقق توانمندسازی معلمان در محیط‌های آموزشی بر اساس آموزه‌های اسلامی. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و جامعه‌ی آماری شامل آیات قرآن کریم و کتب معتبر روایی است؛ که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند عوامل موثر بر توانمندسازی معلمان بر اساس دیدگاه اسلام انتخاب شدند. در بخش تعیین پایایی نتایج پژوهش، به منظور تأیید تناسب مؤلفه‌ها با اهداف پژوهش پرسشنامه‌ای تدوین شد و پس از تأیید اساتید راهنما و انجام اصلاحات لازم، در اختیار بیست و یک نفر از متخصصین معارف اسلامی و مدیریت آموزشی که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند، انتخاب شده بودند، قرار گرفت و با استفاده از نرم‌افزار spss آلفای کرونباخ ۹۶% محاسبه شد. یافته‌ها و نتایج این پژوهش عبارتند از: ۱. عوامل موثر بر توانمندسازی معلمان در اسلام شامل عوامل خودتوانمندی، مدیریتی و سازمانی می‌باشد، که هر یک از این عوامل از مفاهیم و زیر مفاهیم فرعی تشکیل یافته است. ۲. با توجه بر اینکه مفهوم توانمندسازی در دیدگاه غربی یک مفهوم روانشناختی است، لذا بخش مهمی از عوامل تحت عنوان عوامل ادراکی، به نحوه احساس و ادراک معلمان بر می‌گردد. در حالیکه توانمندسازی در فرهنگ اسلام امری واقعی و مطلق و معطوف به عوامل مادی و معنوی است که در صورت تحقق این عوامل در افراد، آنان در کار و حرفه خود توانمند می‌شوند. لذا از مهمترین عوامل موثر بر توانمندی معلمان، بحث خودتوانمندی است که توسط خود آدمی، در موقعیت‌های فردی و اجتماعی گوناگون تکوین و تحول می‌یابد. علاوه بر عوامل فوق، در هر دو دیدگاه عوامل مدیریتی و سازمانی نیز مطرح شده است، که البته برخی از زیرمولفه‌های تشکیل دهنده این عوامل در اسلام و غرب متفاوت می‌باشند. ۳. برخی از راهکارهای آموزه‌های اسلامی در راستای تحقق توانمندسازی معلمان در محیط‌های آموزشی عبارت است از: تحقق کرامت انسانی، اخلاق کاری مدیران، رعایت ضابطه‌مندی در تقسیم وظایف، ایجاد سیستم ارزیابی عملکرد و نظام پاداش‌دهی و...

واژگان کلیدی: توانمندسازی، معلمان، محیط‌های آموزشی، آموزه‌های اسلامی

‌‌‌‌‌‌‌