پژوهش حاضر با عنوان عوامل موثر بر سکوت سازمانی در محیط‌های آموزشی با تاکید بر آموزه‌های اسلامی است، اهداف این پژوهش ۱) بررسی مفهوم سکوت سازمانی در علم مدیریت و آموزه‌های اسلامی، ۲) شناسایی عوامل موثر بر سکوت سازمانی در محیط‌های آموزشی با تاکید بر آموزه‌های اسلامی و ۳) تبیین شباهت‌ها و تفاوت‌های عوامل موثر بر سکوت سازمانی در علم مدیریت و آموزه‌های اسلامی بود. روش انجام پژوهش، تحلیل متن بود. جامعه آماری این پژوهش قرآن کریم و روایات ائمه معصومین (علیهم‌السلام) و متخصصین علوم دینی و مدیریت آموزشی و علوم تربیتی بود. نمونه آماری به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شد که در بخش آیات و سیره، آن دسته از آیات و روایاتی به کار گرفته شد که با موضوع ارتباط داشتند و در بخش متخصصین شامل ۱۱ نفر از متخصصین علوم دینی و مدیریت آموزشی و علوم تربیتی بود. از پرسشنامه محقق ساخته به منظور دریافت تایید تناسب مقوله‌های استخراج شده با اهداف پژوهش استفاده شد.

نتایج به دست آمده:

1. مفهوم سکوت سازمانی در علم مدیریت به معنای: امتناع کارمندان از بیان نظرات و عقاید و دغدغه‌هایشان در مورد مسایل و مشکلات سازمان به مدیریت ارشد، سرپرست یا فردیست که قادر به حل مشکلات است و بر اساس آموزه‌های اسلامی: امتناع کارمندان از بیان نظرات و عقاید و دغدغه‌های حق خود، در موضع حق و با رعایت حدود الهی، در مورد مسایل و مشکلات سازمان به سطوح مختلف مدیریت و افرادی که می‌توانند آن‌ها را مرتفع سازند.
2. عوامل موثر بر سکوت سازمانی بر اساس آموزه‌های اسلامی در سه مفهوم کلی، روابط ناکارآمد، موانع روابط حسنه و فقدان بینش، دانش و مهارت‌های تخصصی مفهوم‌بندی شد. مفهوم روابط ناکارآمد شامل سه مقوله باورهای غلط، عدم عدالت و عدم امنیت است. مفهوم روابط حسنه شامل مقوله‌های عدم نیکو ساختن رابطه خود و خدا، فقدان احسان، عدم فروتنی، عدم گشاده‌رویی، عدم تواصی به حق و صبر، عدم اصلاح بین مردم و حسد است. مفهوم فقدان بینش، دانش و مهارت‌های تخصصی شامل مقوله‌های عدم گزینش صحیح یاران، گماردن کارمند بی‌میل به کاری، عدم ارزیابی صحیح از عملکرد کارمند، تشویق نکردن به موقع کارمند، ندادن پاداش به موقع و متناسب، عدم آموزش و نشر علم و عدم مشورت است.
3. به دلیل وجود تفاوت از جهت جهان‌بینی، غایت‌مندی، فلسفه، انسان‌شناسی و اهداف در مبانی علم مدیریت و آموزه‌های اسلامی، تفاوت‌هایی در برخی از عوامل به دست آمد، که از مهم‌ترین آنها می‌توان به حق‌مداری در اسلام و تکثرگرایی در علم مدیریت اشاره کرد که عواملی کاملاً متفاوت را موجب می‌شوند. از بارزترین آن‌ها می‌توان به عامل عدم نیکو ساختن رابطه خود و خدا اشاره کرد، که اصلاً چنین عاملی در علم مدیریت مطرح نیست. البته از نظر امور فطری و خلقتی و خلقیات تشابه‌هایی در برخی از عوامل دیده شد.

واژگان کلیدی: سکوت، سکوت سازمانی، آوا، آوای سازمانی، محیط‌های آموزشی، آموزه‌های اسلامی ‌‌‌‌‌