سالمندی، دوران مهمی از زندگی است و امروزه به دلیل بالا رفتن امید به زندگی و کاهش میزان زاد و ولد در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، پدیده سالمندی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. سالمندان سریع‌ترین نرخ رشد جمعیت را در بین گروه‌های مختلف سنی دارند وهم اکنون، حدود دو سوم جمعیت سالمند دنیا در کشورهای در حال توسعه، مانند ایران، زندگی می کنند و پیش بینی می‌شود این رقم در سال ۲۰۵۰ به ۸۰ درصد برسد. بر اساس مستندات سازمان جهانی بهداشت، افراد ۶۰ سال و بالاتر، به عنوان سالمند شناخته می‌شوند. این مرحله از زندگی، نیازها و اقتضائات خاص خود را دارد و بدون توجه به این نیازهای خاص و وجود پاسخ شایسته به این نیازها نمی‌توان به درک واقعی از حقوق سالمندان دست یافت. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی نگاشته شده است و مطالعات با تکیه بر کتب حقوقی و فقهی صورت گرفته است. هدف از نگارش این پایان نامه پاسخ به این سوال است که جایگاه حقوقی سالمندان در فقه امامیه، قانون داخلی ایران و اسناد بین المللی چیست و چه راهکارهایی را می توان در رابطه با خلأها پیشنهاد داد. در متون و منابع دینی به مسئله سالمندی توجه ویژه‌ای صورت گرفته است و روایات متعدد در این زمینه وجود دارد، از جمله اینکه رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌فرمایند: کهنسال در خاندانش همانند پیامبر در امت خویش است. لیکن در نظام حقوقی ایران قانون مدونی که به طور خاص به مسئله سالمندی و حقوق این قشر توجه داشته باشد وجود ندارد و در قوانین به صورت موردی به این بحث اشاره شده است. سند جامع ملی سالمندان، حقوق سالمندان و راهکارهای تحقق آن را بیان کرده است لیکن مهم ترین مسئله که تدوین برنامه عملیاتی اعم از نوع فعالیت‌ها، اعتبار مالی مورد نیاز و تعیین دستگاه‌های مسئول می‌باشد در این سند بیان نشده است. هم‌چنین در نظام حقوقی بین‌الملل سند الزام‌آوری که به طور خاص متمرکز بر حقوق سالمندان باشد هنوز ایجاد نشده است، در حالی که پیر‌تر شدن جمعیت در ایران و جهان نیاز به ایجاد و توسعه ادبیات حقوقی مرتبط با سالمندان را، دو چندان می‌کند. تدوین قوانین متناسب، در راستای حمایت‌های قانونی از سالمندان امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. دولت و مجلس باید بر مبنای اصولی مانند کرامت، استقلال، مشارکت و با استفاده از ذخایر غنی روایی و فقهی پیش نویس طرحی در خصوص حمایت از حقوق سالمندان را آماده نمایند. در نظام حقوق بین الملل نیز، تدوین و تصویب کنوانسیون حمایت از حقوق سالمندان ضروری به نظر می‌رسد.

واژگان کلیدی: حق، سالمند، خانواده، تکلیف، اسناد بین المللی.