خانواده قدیمی‌ترین و مهم ترین گروه اجتماعی، واحد بنیادین جامعه و کانون اصلی رشد و تعالی انسان است. علی رغم تحولات خانواده در طی قرون، در کلیه جوامع، ازدواج نقطه شروع تشکیل خانواده است. اما باید توجه داشت که تنها تشکیل خانواده مهم نیست، بلکه تداوم آن در یک محیط سالم و صمیمی، از اهمیت بسزایی برخوردار است. از همین‌روست که اسلام، اصول و قواعد متعددی را برای تحکیم خانواده درنظرگرفته است. با وجود این آسیب‌های متعددی همواره نهاد خانواده را با خطر مواجه ساخته‌است. یکی از مهمترین آسیب‌ها که تمامیت خانواده را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، وقوع خشونت در خانواده و یا خشونت خانگی است.

در میان اقسام خشونت در خانواده، خشونت علیه همسر یا همسرآزاری از اهمیت بیشتری برخوردار است، چرا که روابط ناسالم همسران، آسیب بیشتری بر خانواده و اعضای آن، بخصوص فرزندان واردکرده و همین مسأله جامعه را نیز با مخاطرات فراوانی مواجه می‌کند. بر اساس نظریه یادگیری، کودکانی که در خانواده شاهد خشونت والدین هستند، معمولاً در آینده جزء افرادی می‌شوند که خشونت را نسبت به دیگران در خانواده یا جامعه روا می‌دارند. علاوه بر اینکه خشونت علیه همسر، کارکرد هر یک از همسران را در محیط خانواده و در اجتماع نیز مختل کرده و آسیب‌های جسمی و روحی فراوان به دنبال دارد.

بنابراین لازم است تدابیری اندیشیده شود تا هم به حفظ کیان بنیادی‌ترین نهاد اجتماعی کمک کند و هم شرایط مناسبی را برای زیست سالم اعضای خانواده در کنار یکدیگر فراهم نموده و خانواده را در برابر آسیب‌های بی‌شمار موجود واکسینه نماید.

با این توصیفات در رساله پیش‌رو بنا داریم با تأکید بر نگاه اسلامی و به جهت اهمیتی که نقش زن و مرد در نهاد خانواده دارد، به واکاوی وضع موجود در زمینه‌ی مسأله‌ی خشونت خانگی با تکیه بر پدیده رو به گسترش خشونت علیه همسر (همسرآزاری) در نظام حقوقی ایران که مبتنی بر فقه امامیه است، بپردازیم؛ و در پایان نیز بر اساس دیدگاه اسلامی راهکارهایی را برای اصلاح وضع موجود و پیشگیری از خشونت علیه همسر ارائه نماییم.

واژگان کلیدی:

خانواده، همسر، خشونت خانگی، خشونت علیه همسر (همسرآزاری)، اصول حاکم بر خانواده، پیشگیری کیفری از جرم، پیشگیری غیرکیفری از جرم.

‌‌