بدون تردید، دوران کودکی حساس‌ترین و تأثیر‌گذارترین دوره زندگی انسان است، در دوران کودکی ابعاد مختلف جسمی و روانی کودک در حال شکل‌گیری و تکامل است، رشد سالم جسمی و روانی کودک مستلزم مهیا بودن شرایط متعددی است که نقص هر یک از آن‌ها، فرآیند رشد صحیح کودک را به مخاطره انداخته و آینده زندگی وی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. از سوی دیگر کودک به دلیل ضعیف بودن در تمامی ابعاد جسمی، فکری و روانی قادر به رفع عوامل خطر از زندگی خویش نیست واین امر ضرورت جهت‌گیری پیشگیرانه توسط نهادهای اولیه جامعه‌پذیری مانند خانواده را به سمت کودکان، مضاعف می‌کند. نظر به اهمیت موضوع، پژوهش حاضر، ضمن تبیین جرم‌شناسانه‌ی پیشگیری خانواده‌مدار، درصدد شناسایی جایگاه تربیتی خانواده در شکل‌گیری شخصیت اجتماعی کودک، به‌عنوان مقدمه کاهنده‌ی زمینه‌های ارتکاب جرم، در منابع فقهی و دیدگاه‌های جرم‌شناختی موجود می‌باشد و سعی دارد با شناسایی نقاط قوت یا ضعف نظام حقوقی ایران در امر پیشگیری خانواده‌مدار از بزهکاری کودکان، بر مبنای جایگاه تربیتی خانواده در اسلام و قواعد واسناد بین‌المللی، به ارائه تدابیر پیشگیری اجتماعی مؤثر در قالب پیشگیری زودرس بپردازد. در رهگذر یافته‌های پژوهش می‌توان گفت؛ رویکرد خانواده‌مدار در پیشگیری اجتماعی رشدمدار به نقش نهاد خانواده به‌عنوان نهاد تربیتی و جامعه‌پذیری کودک توجه دارد، برمبنای این رویکرد نیز، در نظریات فقهی و سیاست جنایی اسلام، مباحث کودکان، از انعقاد نطفه تا پایان حضانت، همه درصدد تقویت ارکان شخصیتی کودک و مقاوم نمودن او در برابر بزه است و تربیت کودک به‌عنوان تکلیف والدین و حق کودک شناخته شده و نظریات جرم‌شناسی در این موضوع، توجه به جایگاه خانواده در روند تربیت کودک دارد، لذا خانواده به عنوان مهم‌ترین عامل کاهنده‌ی زمینه‌های ارتکاب جرم شناخته شده است و مهم‌ترین نقش را در مورد پیشگیری از بزهکاری کودکان دارد، لذا باید به عنوان یکی از اولویت‌های سیاست جنایی هر کشور مدنظر قرار بگیرد. اما با توجه به رویکردهای بین‌المللی در این امر، در نظام حقوقی داخلی ایران، در خصوص پیشگیری خانواده‌مدار از بزهکاری کودکان، به جز لایحه پیشگیری از وقوع جرم، در زمینه ابعاد و زمینه‌های پیشگیری اجتماعی، آن هم جز در بعضی مواد، مصوبه‌ی خاص دیگری وجود ندارد، که به بعد محوریت خانواده در امر پیشگیری از بزهکاری کودکان توجه نموده باشد. براین اساس، ارائه‌ی راهکارهای حقوقی مطلوب، از جمله تدوین و ارائه قانون و یا یک برنامه‌ی جامع درجهت اصلاح قوانین ومقررات و یا یک برنامه اجرایی جامع پیشگیری از بزهکاری کودکان ونوجوانان، بر مبنای تدابیر و برنامه‌های خانواده‌محور در پیشگیری زودرس، ضروری به‌نظر می‌رسد.

کلید واژه: بزهکاری کودکان، پیشگیری اجتماعی خانواده‌مدار، نقش تربیتی خانواده، اسناد بین‌المللی ‌‌‌‌‌‌‌