نهاد خانواده از جمله تأثیرگذارترین ارکانی است که پایه های تعالی یک جامعه بر شانه های آن استوار می گردد. در همین راستا یکی از مهمترین کارکردهای خانواده را می توان امر ازدیاد نسل، زادآوری و تربیت فرزندان دانست. چنین امری سالهاست که محل بحث فراوان اهل فن را فراهم آورده و سیاست های تنظیم خانواده برای سالها در زمینه کنترل موالید تدوین گردیده اند، اما پژوهش های اخیر نشان می دهند که اعمال چنین سیاست هایی، به عنوان یک پدیده فراگیر، پیری نسل بشر و زاد و ولد زیر حد جایگزینی را در سطح جهان و در ایران باعث گردیده است. این معضل باعث شده است تا علمای فن و در رأس همه رهبر فرزانه انقلاب در بیانات اخیر خود چنین آینده پرمخاطره ای را گوشزد نموده و لزوم بسترسازی حقوقی و فرهنگی برای رشد سریعتر جمعیت جوان کشور به عنوان نیروی فعال و مولد را خاطر نشان سازند. پیداست که نقش خانواده در این خصوص اولین و کلیدی ترین نقش قابل تصور می باشد.

از بعد دیگر مسئله افزایش جمعیت نیازمند حل و فصل زیرساخت های خرد و کلان بسیاری در سطح جامعه است که از مهمترین آنها می توان به حل چالش های موجود اقتصادی و اجتماعی اشاره کرد که به عنوان مفاد یکی از میثاقین سازمان ملل متحد سال هاست که به عنوان حقوق بنیادین و غیرقابل نقض شهروندان در اقصی نقاط جهان مطرح می باشند و از میان تمامی این حقوق، یکی از مهمترین حیطه ها مسئله دسترسی به غذای سالم و کافی ( (right to adequate food وبه دیگر سخن امنیت غذایی ( food security ) است که در قالب حق بر غذا مورد بحث قرار می گیرد. لذا شاهدیم که حق بر غذا از جمله کلیدی ترین مباحثی خواهد بود که اگر در چارچوب سیاست های افزایش جمعیت لحاظ شود ، یکی ازپیامدهای سیستماتیک آن افزایش جمعیت خواهد بود.

در همین زمینه پژوهش پیش رو، رابطه سیاست های افزایش جمعیت در نظام جمهوری اسلامی ایران را با مسئله حق بر غذا و امنیت غذایی خانواده های ایرانی مورد بررسی قرار داده و در این راستا با استعانت از رویکرد تطبیقی به بررسی اسناد بین المللی و قوانین داخلی و فقه اسلامی اقدام نموده تا در پایان راهکارهای مفیدی ارائه نماید و با لحاظ آنها در سیاستگذاری ها نسبت به تحقق حق بر غذای اعضای خانواده، افزایش جمعیت در جامعه تسهیل گردد.

واژگان کلیدی: خانواده- سیاست های افزایش جمعیت- حق بر غذا- امنیت غذایی-اسناد بین المللی-فقه شیعه-قوانین جمهوری اسلامی ایران