چکیده

هدف از انجام این تحقیق، باز تعریف مفهوم توسعه انسانی و هدف آن در اسلام و شناسایی مؤلفه‌های آموزشی توسعه انسانی در دیدگاه اسلامی است. با توجه به اینکه مؤلفه‌های آموزشی توسعه انسانی در غرب نیز به طور روشن و مدوّن وجود ندارد، در این تحقیق این مؤلفه‌ها نیز استخراج شده‌اند.

جهت دستیابی به این اهداف، روش تحقیق پژوهش حاضر تلفیقی از تحلیل محتوای متون و معناشناسی است و ابزار گردآوری اطلاعات به طریق اسنادی و کتابخانه‌ای می‌باشند.

در این تحقیق ابتدا محقق با بررسی متون (کتب، پایان نامه و مقالات) درباره توسعه انسانی در غرب و آموزش و پرورش مبتنی بر دیدگاه لیبرالیسم -که منشأ اثر در توسعه انسانی و نظام تربیتی است- مؤلفه‌های آموزشی توسعه انسانی در غرب را استخراج نموده است.

سپس با استفاده از منابع اسلامی مانند تفاسیر (تفسیر المیزان و تفسیر نور و …) و کتب معتبر شیعه (اصول کافی و بحارالانوار و نهج‌البلاغه و…)، به روش معناشناسی و با انتخاب واژه «رشد» به عنوان کلمه کلیدی، به بازتعریف مفهوم توسعه انسانی از دیدگاه اسلام پرداخته است.

پس از بازتعریف مفهوم توسعه انسانی، با توجه به اهداف شناختی- رفتاری و با استناد به روایات، مؤلفه‌ها و زیرمؤلفه‌های آموزشی توسعه انسانی در دیدگاه اسلامی شناسایی شده‌اند. در نهایت با طراحی و تدوین پرسشنامه محقق ساخته، مؤلفه‌ها در دو دیدگاه توسط خبرگان و متخصصان مدیر یت آموزشی، توسعه و متخصصان علوم اسلامی اعتباریابی شده‌اند.

با تجزیه و تحلیل آماری انجام شده توسط SPSS ، آلفای کرونباخ ۸۹۴/۰ محاسبه شده است که معناداری مؤلفه‌ها و زیرمؤلفه‌ها را نشان می‌دهد.

واژگان کلیدی: توسعه انسانی، تعلیم و تربیت، رویکردهای نظام آموزشی غربی، رویکردهای نظام آموزشی اسلامی، مؤلفه‌های آموزشی توسعه انسانی.

‌‌‌‌‌