یکی از مهم ترین راه های پیشگیری اجتماعی از جرم وانحراف، درونی کردن ارزش‌ها وهنجارهای پذیرفته شده در یک جامعه و به عبارت بهتر فرهنگ پذیری افراد است، به طوری که صاحب نظران معتقدند بین میزان فرهنگ پذیری افراد و کاهش میزان انحراف و جرم در یک جامعه، رابطه مستقیمی وجود دارد. از آنجایی که انسان اصولاً با ارزش ها و هنجارهای فرهنگی خود آشنا نیست و پس از تولد از طریق خانواده با این مواردآشنا می‌شود خانواده اولین ومهم ترین نقش را به عنوان ناظر و کنترل کننده این ارزش ها هنجارها ایفا می‌کند.

در این پژوهش مسئله اساسی پژوهشگر تبیین مبانی مداخله فرهنگی خانواده در پیشگیری از جرم و انحراف، به عنوان اولین و موثر ترین نهاد فرهنگ پذیری کودکان، همچنین مشخص کردن نقاط ضعف و قوت نظام حقوقی ایران در خصوص پیشگیری فرهنگی از جرم و انحراف، با تاکید بر رویکرد خانواده مدار است.

با تتبع و بررسی‌هایی انجام شده در این پژوهش این نتیجه حاصل شد که نظریه کنترل اجتماعی ونظریه یادگیری اجتماعی از جمله مهم ترین نظریات جرم شناسی هستند که در راستای پیشگیری اجتماعی خانواده مدار از جرم به تبیین جایگاه خانواده می پردازند. همچنین از رجوع به منابع فقهی به دست می‌آید ولایت بر تربیت و امر به معروف و نهی از منکر در فضای خانوادگی دو راهبرد اصلی در خصوص پیشگیری خانواده مدار محسوب می‌شوند و فروعی همچون تعلیم مفاهیم دینی و ایجاد عادات حسنه در فرزندان به عنوان استقرار بخش این مفاهیم مطرح می‌باشند.

در این راستا، بررسی نظام حقوقی ایران این امر را مسجل ساخت که در حیطه قوانین و مقررات در خصوص پیشگیری فرهنگی از جرم و انحراف و تعیین مصادیق و راهکارهای این نوع پیشگیری وهمچنین پیشگیری خانواده مدار از جرم به عنوان زیر شاخه مهمی از این نوع پیشگیری با خلاء مواجه هستیم، لذا تدوین و ارائه قانون و یا یک برنامه‌ی جامع درجهت تحقق این نوع پیشگیری با تاکید بر تدابیر و برنامه‌های خانواده‌محور، ضروری به نظر می‌رسد.

کلید واژگان: فرهنگ، پیشگیری، پیشگیری اجتماعی، جرم، انحراف، نظارت اجتماعی، خانواده

‌‌‌‌‌‌‌