سقط جنین در طول تاریخ به علت ابعاد اخلاقی، فقهی و حقوقی آن همواره مورد بحث بوده و تمام تمدن‌های بشر، ادیان و مذاهب گوناگون نسبت به آن موضع‌گیری نموده اند. یکی از مشکلات و معضلات ناشی از سقط جنین، کاهش جمعیت جوان در کشورهای با هرم سنی میانسال مانند ایران است که در راستای پیشگیری از آن، در سال ۱۴۰۰، قانون «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» تصویب گردید ولیکن اجرای آن – خصوصاً در مسئله سقط درمانی - با چالش‌های متعددی مواجه شده و با اعمال محدودیت‌های فراوان در حوزه سلامت جنین و سقط آن، در زمینه افزایش نرخ جمعیت سالم و مولد، نقض غرض نموده است. هدف از نگارش این پژوهش، شناسایی دیدگاه فقها و حقوق‌دانان، بررسی مبانی آنان و نیز بررسی قوانین و مقررات موضوعه در نظام حقوقی ایران می‌باشد. لذا با این پرسش‌های اساسی به گردآوری اطلاعات می‌پردازیم که دیدگاه فقها و حقوق دانان و مبانی آنان در خصوص سقط درمانی، در نظام حقوقی ایران چیست؟ قوانین موضوعه ایران و رویه قضایی درارتباط با سقط درمانی چگونه است؟ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت چه مزایا و معایبی دارد و چه انتقاداتی به این قانون وارد است؟ روش گردآوری مطالب در پژوهش حاضر اسنادی – کتابخانه‌ای و نوع تحقیق توصیفی - تحلیلی می‌باشد. با تحقیقات انجام شده، دریافتیم که اعمال محدودیت‌های شدید در حوزه سلامت جنین و سقط درمانی، نتیجه‌ای جز به خطر انداختن جان مادران و افزایش آمار سقط جنین جنایی نخواهد داشت و زمینه برای سوء‌استفاده متخلفین از قانون و سودجویی آنان فراهم می‌نماید. همچنین با توجه به مبانی و نظرات مختلف فقها و حقوقدانان پیرامون سقط جنین و زمان ولوج روح و عدم تعیین زمان واحد و مشخص برای ولوج روح در علوم مختلف فقه، حقوق و طب، امکان واگذاری صدور جواز یا عدم جواز سقط درمانی به قضات وجود ندارد و بایستی با همکاری تؤامان فقها، حقوق‌دانان و اطباء، در خصوص معیارها و ملاکات ولوج روح تصمیم‌گیری صحیح صورت گیرد. لذا با توجه به اهمیت مسئله نفوس در مبانی اسلامی و نیز قوانین جمهوری اسلامی ایران، شایسته است قانون‌گذار نسبت به اصلاح رویه صدور مجوز سقط درمانی و محدودسازی منطقی مسئله غربالگری و سقط درمانی اقدام نماید. همچنین با نظر به اهمیت فرهنگ‌سازی، برنامه‌ریزی جهت آموزش زنان باردار و مادران و ارتقاء سطح آگاهی آنان از قوانین و مقررات، می‌تواند گامی مؤثر در راستای کاهش آمار جنایی سقط جنین و مشکلات قضایی تلقی گردد.

کلیدواژه‌‌ها:

سقط جنین، سقط درمانی، اندیکاسیون‌های سقط درمانی، بیماری‌های ژنتیکی، ناهنجاری‌های جنینی، غربالگری، آمنیوسنتز، جوانی جمعیت، ولوج روح.