کسب درآمد برای کسانی که معیشت زندگی برعهده آن‌هاست از وظایف شرعی و قانونی آن‌ها می‌باشد. پرداختی‌ها نقش مهمی در تحکیم بنیان خانواده و حفظ اصول تحکیم خانواده از جمله حسن معاشرت اعضای خانواده، تامین معیشت خانواده، مودت و رحمت و… ایفا کرده و بر مواردی از جمله میزان سلامت اعضای خانواده، آموزش، تفریح، کاهش بزهکاری، افزایش فرزندآوری و… تاثیر می‌گذارد. یکی از حمایت‌های اقتصادی که دولت‌ها در نظرگرفته‌اند قوانین استخدامی است. درصورتی‌که این قوانین کفایت لازم را برای حمایت از کسانی که معیشت زندگی بر دوش آن‌هاست، داشته باشند افراد مذکور قدرت ریاست خانواده را داشته و این امر باعث تحکیم خانواده می‌گردد. در حقوق موضوعه ایران، تعلق مستمری به زوجه ربطی به وضع مالی او ندارد و در صورت تمکن مالی هم پرداخت می‌شود؛ بدون مهلت است و زوجه، در حوزه استخدام کشوری می‌تواند آن را با مستمری بازنشستگی خود جمع کند. برعکس، شوهر در شرایط استثنایی مستمری بازماندگی دریافت می‌کند. نوادگان و فرزندان اناث هم وضع مشابهی دارند و تا زمانی که شوهر نکرده باشند بدون محدودیت سنی، از این مستمری برخوردار هستند. قوانین موجود در ایران بر مبنای دریافت سنتی از مفهوم خانواده و فرض عدم اشتغال زنان بنا شده‌اند و با آنان به عنوان بیمه‌شده تبعی نظر کرده‌اند؛ اما در وضع حاضر که شرکت زنان در بازار کار پیوسته رو به افزایش است، میان حقوق مشتق و حقوق ویژه آن‌ها تعارض ایجاد می‌شود و این امر مسئله امکان یا عدم امکان جمع مستمری‌ها را مطرح می‌سازد.

این پژوهش درنظر دارد ضمن پاسخگویی به این سوالات که مبنای پرداخت‌ها (اعم از حقوق، فوق‌العاده، مزایا، مستمری و…) چیست و نظام مطلوب پرداخت در جهت تحکیم مبانی خانواده و توجه به ریاست مرد واجد چه شرایطی باید باشد، خلاهای قانونی را یافته و پس از پرداختن به زیرساخت‌ها و مبانی لزوم فقهی معیشت خانواده و حمایت دولت‌ها از خانواده با استناد به این زیرساخت‌ها و مبانی فقهی پیشنهادات و راهکارهای قانونی جهت رفع خلاهای موجود ارائه دهد.

پژوهش حاضر با رویکرد غالب حقوقی درصدد کشف خلاهای حقوقی مرتبط با سیاست‌های نظام پرداخت قرارداشته و باتوجه به گرایش خانواده تاثیر نظام پرداخت بر روابط اعضای خانواده ازجهت حقوقی مورد بررسی قرار گرفته است. به‌همین دلیل از پرداختن به ظرایف فقهی در این پژوهش اجتناب گردیده است؛ زیرا درصدد مرور قوانین این حوزه قرارگرفته و برای پرهیز از اطاله کلام و حجم بالای مطالب از طرح جزئیات مباحث فقهی پرهیز گردیده است. با توجه به یافته‌های به‌دست‌آمده، مطلوب آن است که مبنای پرداخت‌ها در درجه اول کار فرد باشد و به هرکس برمبنای کاری که انجام داده است حقوق و مزایا پرداخت گردد و نظامی مطلوب است که در مبنای پرداختی‌ها علاوه بر کار افراد وظایف و مسئولیت‌های خانوادگی ایشان مورد توجه قرار گیرد درنتیجه مطلق تساوی در پرداخت مطلوب نمی‌باشد.

واژگان کلیدی: بازنشستگی، حقوق، مستمری، عائله، خانواده ‌‌‌‌