کودک به عنوان عضوی از جامعه‌ی انسانی، به جهت شرایط و ویژگی‌های جسمی و روحی به حمایت‌های ویژه برای رشد و تکامل شخصیتی و جلوگیری از پایمال شدن حقوق خود، نیازمند است. یکی از موقعیت‌هایی که کودک ممکن است در آن قرار گیرد، ارتکاب جرم است که از آن به بزه‌کاری تعبیر می‌شود. با ارتکاب بزه از سوی کودک وی در تعامل با نظام قضایی قرار می‌گیرد و فرایند رسیدگی به جرم وی آغاز می‌شود. فرایند دادرسی کودک که با هدف اصلاح و تربیت وی صورت می‌گیرد، به صورت متمایز از بزرگ‌سالان پیش‌بینی شده است. از جمله مهم‌ترین وجوه تمایز، حضور و دخالت خانواده‌ی کودک در فرایند مذکور است. هدف اصلی در این پژوهش پاسخ‌گویی به این سؤال اساسی است که بر اساس مبانی فقهی و حقوقی و نیز رویکرد اسناد بین‌المللی حمایت خانواده در فرایند مذکور چگونه است؟ در رهگذر پاسخ‌گویی به این سؤال اساسی می‌توان گفت مهم‌ترین یافته‌های پژوهش حاضر آن است که در رویکرد فقه اسلامی، مسؤول امور کودک ولی او معرفی شده است و زمینه‌هایی هم‌چون مسؤولیت ولی در جبران خسارت، تنبیه و تربیت کودک مؤیداتی برای حضور در فرایند دادرسی کیفری که مرحله‌ای از تربیت کودک است، می‌باشد. در اسناد بین‌المللی، علی‌رغم تفکرات غیردینی حاکم بر آن‌ها به نقش خانواده تأکید شده و راهبردهایی برای حضور خانواده ارائه شده است. در قوانین و مقررات دادرسی کیفری ایران نیز به این مسأله توجه شده است. اما این تحقیق پیشنهاداتی در راستای تکمیل و گسترش نقش خانواده در این فرایند ارائه داده و امکانات حقوق ایران و فقه را در این عرصه به بررسی نشسته است.

واژگان کلیدی: آیین دادرسی کیفری، اسناد بین‌المللی، نقش حمایتی خانواده، کودک بزه‌کار، ولایت