خانواده کانون و سلول اولیه و بنیادین اجتماع است که تاثیرات شگرفی بر جامعه و ساختار آن می‌نهد؛ امروزه یکی از خطیرترین موضوعات در جامعه بشری خانواده است که در این میان توالد از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ لذا در این خصوص برای هریک از زوجین حقوقی در نظر گرفته شده است که گاهی این حقوق در عرصه عمل با یکدیگر تزاحم می یابند.

از جمله حقوق متقابل زوجین که در نهاد خانواده مورد بحث قرار می‌گیرد، حق سلامت و استیلاد است. اگرچه نظام حقوقی ایران ملهم از فقه امامیه بوده و در دسته بندی نظام حقوقی اسلام جای می‌یابد؛ با این وجود در باب تزاحم حقوق زوجین بالاخص حق بر سلامت و استیلاد دچار تعارض و بعضاً چالش است؛ چرا که از یک سو مبانی فقهی بر حفظ سلامت انسان در تمام ابعاد نظر دارند در حالی که قوانین و مقررات داخلی ایران برخلاف این پیشینه فقهی، در اکثر موراد تنها به بعد جسمانی توجه داشته است؛ اما از آنجا که نظام جمهوری اسلامی به عنوان تنها الگوی مدعی زمینه‌سازی تحقق تمدن اسلامی است، از این رو ناگزیر از توجه نظام مند به تمام مختصات سلامت در حوزه‌ی خانواده می‌باشد.

پایان‌نامه پیش رو پس از تعیین گستره سلامت در منابع فقهی و حقوق موضوعه ایران و تعیین این مطلب که استیلاد و سلامت از یک منظر تکلیف و از منظر دیگر حق هر یک از زوجین می‌باشد، به رفع تزاحم بین این دو و تبیین مراتب تقدم و تأخر این حقوق، مبادرت ورزیده است و در این رابطه گسترده‌انگاری قلمرو قانون اهم و مهم را به چالش کشیده و در خصوص رفع تزاحم بین حقوق مورد بحث به جای قانون اهم و مهم ساز وکار دیگری را برای برون‌رفت از تنافی ارائه کرده است.

واژگان کلیدی:

حق، تکلیف، تزاحم، استیلاد،، عزل، سلامت، زوجین ‌‌‌‌‌‌‌